Fizjoterapia barku

Ból barku to problem, z którym wielu pacjentów zgłasza się do fizjoterapeuty.

Dlaczego bark może boleć? Jakie są objawy bólu barku? Jakie formy fizjoterapii są skuteczne w leczeniu tego schorzenia?

W tym artykule przedstawimy odpowiedzi na te pytania.

Anatomia Barku

Staw ramienny (łac. articulatio humeri) jest jednym z najbardziej ruchomych stawów w ciele człowieka.

Składa się z trzech kości: kości ramiennej (łac. humerus), łopatki (łac. scapula) oraz obojczyka (łac. clavicula).

Biomechanika stawu ramiennego jest skomplikowana ze względu na swój zakres ruchu oraz współpracę mięśni i więzadeł, które zapewniają stabilność i kontrolę ruchu.

Kości tworzące staw ramienny

•  Kość ramieniowa - głowa kości ramiennej (łac. caput humeri) łączy się z panewką stawu ramiennego (łac. cavitas glenoidalis) łopatki, tworząc staw kulisty. Głowa kości ramiennej jest zaokrąglona, pokryta chrząstką, a jej powierzchnia jest skierowana medialnie i częściowo ku górze.
• Łopatka - panewka stawu ramiennego jest płytką, owalną strukturą, która łączy się z głową kości ramiennej. Wzmocniona jest przez obręcz chrzęstną (łac. labrum glenoidale), która pogłębia panewkę, zwiększając stabilność stawu.
• Obojczyk - łączy się z łopatką na górnym brzegu przez staw obojczykowo-łopatkowy (łac. articulatio acromioclavicularis) oraz z mostkiem na dolnym brzegu przez staw mostkowo-obojczykowy (łac. articulatio sternoclavicularis).

Więzadła ograniczające staw barkowy

• Torebka stawowa stawu  (łac. capsula articularis) - otacza staw, zapewniając jego szczelność i stabilność. Jest wzmocnione przez grube pasma włókien kolagenowych, które łączą się z kośćmi stawu ramiennego.
• Więzadło obrąbkowo-ramienne (łac. ligamentum glenohumerale) - wzmacnia przednią część kapsuły stawowej, ograniczając przemieszczenie głowy kości ramiennej do przodu.
• Więzadło kruczo-ramienne (łac. ligamentum coracohumerale) - rozciąga się między wyrostkiem rylcowatym łopatki a guzowatością mniejszą kości ramiennej, stabilizując staw ramienny i ograniczając ruchy nadmierne.

Mięśnie biorące udział w stawie barkowym

Mięśnie rotatory

Mięśnie rotatory (łac. musculi rotatores) - to grupa czterech mięśni (nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, obły mniejszy i obły większy), które biorą udział w ruchach rotacji, stabilizacji i unerwieniu stawu ramiennego.

Wspólnie otaczają staw ramienny, tworząc tzw. pierścień rotatorów.

• Mięsień nadgrzebieniowy (łac. musculus supraspinatus) - odpowiada za abdukcję ramienia.
• Mięsień podgrzebieniowy (łac. musculus infraspinatus) - odpowiada za zewnętrzną rotację ramienia.
• Mięsień obły mniejszy (łac. musculus teres minor) - współpracuje z mięśniem podgrzebieniowym w zewnętrznej rotacji ramienia.
• Mięsień obły większy (łac. musculus teres major) - nie należy do mankietu rotatorów, ale bierze udział w addukcji i wewnętrznej rotacji ramienia.

Mięśnie odpowiadające za ruchy ramienia

• Mięsień piersiowy większy (łac. musculus pectoralis major) - odpowiada za addukcję, przywodzenie i wewnętrzną rotację ramienia.
• Mięsień naramienny (łac. musculus deltoideus) - odpowiada za abdukcję, przywodzenie, zewnętrzną i wewnętrzną rotację ramienia.
• Mięsień dwugłowy ramienia (łac. musculus biceps brachii) - oprócz zginań przedramienia, bierze udział w supinacji (obracaniu dłoni ku górze) oraz stabilizacji stawu ramiennego.
• Mięsień trójgłowy ramienia (łac. musculus triceps brachii) - główny prostownik przedramienia, stabilizuje staw ramienny.

Fizjologia  stawu barkowego

Staw ramienny umożliwia szeroki zakres ruchów, takich jak fleksja (zginanie), ekstensja (prostowanie), abdukcja (oddalanie od ciała), addukcja (przybliżanie do ciała), oraz rotacja zewnętrzna i wewnętrzna.

Te ruchy są możliwe dzięki współpracy mięśni, więzadeł i struktur kostnych. Staw ramienny jest jednocześnie stabilny i ruchomy, co umożliwia wykonywanie złożonych czynności, takich jak rzuty czy podnoszenie przedmiotów.

Przyczyny bólu barku

Ból barku może mieć wiele przyczyn.

Najczęściej występującymi są:

• Zwyrodnienia stawów barkowych
• Zapalenia stawów barkowych
• Skręcenia i zwichnięcia barku
• Nadmierne obciążenie barku, np. podczas treningu siłowego
• Przeciążenia barku, np. przy pracy fizycznej lub długotrwałym siedzeniu przy biurku
• Uszkodzenia mięśni i ścięgien barku

Objawy bólu barku

Objawy bólu barku są różne i zależą od przyczyny bólu. Mogą to być:

• Ból w obrębie barku
• Ograniczenie ruchomości barku
• Sztywność barku
• Trudności w podnoszeniu przedmiotów
• Ból podczas snu na barku
• Osłabienie mięśni barku

Skuteczne formy fizjoterapii w różnym problemach z barkami

Fizjoterapeuta może pomóc w leczeniu różnych problemów ze stawem barkowym, poprzez indywidualnie dobrany program ćwiczeń, terapie manualne, edukację pacjenta oraz zastosowanie dodatkowych technik terapeutycznych.

Oto kilka popularnych problemów ze stawem barkowym i metody, w jaki fizjoterapeuta może pomóc:

• Zespół bolesnego barku (łac. periarthritis humeroscapularis) 

Obejmuje szerokie spektrum problemów, takich jak ból, sztywność i ograniczenie zakresu ruchu. Fizjoterapeuta może zastosować:

Terapie manualne, takie jak mobilizacja i manipulacja stawu.

Ćwiczenia rozciągające, wzmacniające oraz poprawiające koordynację i stabilność barku.

Techniki relaksacji i kontroli bólu, takie jak TENS, terapia ciepłem i zimnem oraz elektroterapia.

Edukacja pacjenta dotycząca ergonomii, prawidłowej postawy oraz technik unikania przeciążenia barku.

• Zespół ciasnoty podbarkowej (łac. impingement syndrome)

Spowodowany jest uciskiem struktur miękkich barku (np. ścięgien rotatorów) pomiędzy kośćmi. Fizjoterapeuta może zastosować:

Terapie manualne, w tym mobilizację i manipulację stawu.

Ćwiczenia rozciągające, wzmacniające i poprawiające biomechanikę barku.

Terapie przeciwbólowe, takie jak TENS, terapia ciepłem i zimnem, elektroterapia.

Edukacja pacjenta w zakresie unikania czynności prowokujących ból oraz modyfikacji technik pracy i sportu.

• Naderwanie ścięgien pierścienia rotatorów 

Może być wynikiem urazu, degeneracji lub przeciążenia. Fizjoterapeuta może zastosować:

W początkowej fazie leczenia: terapie przeciwbólowe, takie jak TENS, terapia ciepłem i zimnem, elektroterapia oraz edukację pacjenta w zakresie unikania czynności prowokujących ból.

W dalszej fazie leczenia: ćwiczenia rozciągające, wzmacniające i poprawiające koordynację i stabilność barku.

Terapie manualne, w tym mobilizację i manipulację stawu.

Wsparcie w rehabilitacji po ewentualnym zabiegu chirurgicznym.

• Zwichnięcie barku 

Często jest wynikiem urazu lub upadku. Fizjoterapeuta może pomóc w:

Przywróceniu zakresu ruchu oraz wzmacnianiu i stabilizacji mięśni rotatorów i innych mięśni odpowiedzialnych za funkcjonowanie stawu barkowego poprzez indywidualnie dobrany program ćwiczeń.

Terapie manualne, w tym mobilizację i manipulację stawu, aby poprawić jego biomechanikę i zmniejszyć ryzyko nawrotów zwichnięcia.

Terapie przeciwbólowe, takie jak TENS, terapia ciepłem i zimnem, elektroterapia oraz techniki rozluźnienia mięśni w celu zmniejszenia bólu i napięcia mięśniowego.

Edukacja pacjenta w zakresie unikania czynności, które mogą prowokować zwichnięcia, oraz środków ostrożności podczas wykonywania ćwiczeń i sportów.

Wsparcie w procesie rehabilitacji po ewentualnym zabiegu chirurgicznym mającym na celu stabilizację stawu.

• Zapalenie kaletki stawowej (łac. bursitis) 

Może być wynikiem urazu, przeciążenia lub infekcji. Fizjoterapeuta może zastosować:

Terapie przeciwbólowe, takie jak TENS, terapia ciepłem i zimnem oraz elektroterapia.

Terapie manualne, takie jak mobilizacja i manipulacja stawu, aby zmniejszyć napięcie mięśniowe i obciążenie na kaletce.

Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie odpowiedzialne za stabilizację i funkcjonowanie stawu barkowego.

Edukacja pacjenta w zakresie unikania czynności prowokujących zapalenie kaletki oraz modyfikacji technik pracy i sportu.

• Zespół zamrożonego barku (łac. adhesio capsulitis) 

Charakteryzuje się bólem, sztywnością i ograniczeniem zakresu ruchu. Fizjoterapeuta może zastosować:

Terapie manualne, takie jak mobilizacja i manipulacja stawu, w celu przywrócenia ruchomości.

Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie odpowiedzialne za stabilizację i funkcjonowanie stawu barkowego, aby przywrócić pełen zakres ruchu.

Terapie przeciwbólowe, takie jak TENS, terapia ciepłem i zimnem, elektroterapia oraz techniki rozluźnienia mięśni.

Edukacja pacjenta w zakresie unikania czynności prowokujących ból i sztywność oraz technik samodzielnego rozluźnienia mięśni.

Osteopatia w problemach z barkami - ukryte przyczyny

Osteopatia to holistyczne podejście do leczenia, które skupia się na układzie mięśniowo-szkieletowym, a także na jego powiązaniach z innymi układami ciała.

W przypadku stawu barkowego, ból może być powiązany z innymi częściami ciała, takimi jak kręgosłup szyjny, mostek, żeber, mięśnie i powięzi. Oto kilka połączeń, które mogą powodować ból barku oraz jak osteopata może pomóc:

Kręgosłup szyjny w probemach z barkiem

Dysfunkcje kręgosłupa szyjnego, takie jak blokady stawowe, napięcia mięśniowe lub dyski międzykręgowe, mogą prowadzić do bólu promieniującego do barku. Osteopata może zastosować:

• Terapie manualne, takie jak mobilizacja i manipulacja kręgosłupa szyjnego, w celu przywrócenia ruchomości i zmniejszenia napięcia mięśniowego.
• Techniki miękkiej tkanki, takie jak masaż czy rozluźnienie powięziowe, aby zmniejszyć napięcie mięśniowe i powięziowe wokół kręgosłupa szyjnego i barku.
• Ćwiczenia i rozciąganie dla poprawy postawy, wzmacniania mięśni szyi i barku, a także dla poprawy zakresu ruchu.

Żebra i mostek jako przyczyny bólu barku

Dysfunkcje żebra, takie jak subluksacje żebrowe czy kostochondritis, mogą powodować ból promieniujący do barku. Osteopata może zastosować:

• Mobilizacje i manipulacje żebrowe, aby przywrócić prawidłowe położenie i funkcję żebra.
• Techniki miękkiej tkanki, takie jak masaż czy rozluźnienie powięziowe, w celu zmniejszenia napięcia mięśniowego i powięziowego w rejonie klatki piersiowej.
• Ćwiczenia oddechowe oraz wzmacniające mięśnie klatki piersiowej, aby poprawić funkcjonowanie układu mięśniowo-szkieletowego w tej okolicy.

Mięśnie i powięzi w bólach barku

Napięcie mięśniowe lub dysfunkcje powięziowe w mięśniach, takich jak mięsień czworoboczny, mięsień równoległoboczny czy mięsień piersiowy mniejszy, mogą prowadzić do bólu barku.

Osteopata może zastosować:

• Techniki miękkiej tkanki, takie jak masaż, rozluźnienie powięziowe, czy techniki punktów spustowych, w celu rozluźnienia napiętych mięśni i powięzi.
• Mobilizacje i manipulacje stawów, aby przywrócić prawidłowe funkcjonowanie stawów i zmniejszyć napięcie mięśniowe.
• Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające dla poprawy równowagi mięśniowej, elastyczności i stabilności stawu barkowego.
• Edukacja pacjenta dotycząca prawidłowej postawy i ergonomii w celu uniknięcia przeciążenia mięśni i powięzi.

Które nerwy mogą brać udział w problemach z barkiem?

Ucisk nerwów, jak np. zespół ciasnoty kanału nerwu nadgarstka (łac. carpal tunnel syndrome) czy zespół ciasnoty przejścia międzykostnego (łac. thoracic outlet syndrome), może prowadzić do bólu promieniującego do barku.

Osteopata może zastosować:

• Terapie manualne, takie jak mobilizacje i manipulacje stawów kręgosłupa szyjnego, żeber i mostka, aby zmniejszyć ucisk na nerwy.
• Techniki miękkiej tkanki, takie jak masaż czy rozluźnienie powięziowe, w celu zmniejszenia napięcia mięśniowego i powięziowego wpływającego na nerwy.
• Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające dla poprawy równowagi mięśniowej, elastyczności i stabilności stawu barkowego oraz zmniejszenia ucisku na nerwy.
• Edukacja pacjenta dotycząca unikania czynności prowokujących ucisk na nerwy oraz modyfikacji technik pracy i sportu.

Internistyczne problemy zdrowotne:

Niektóre schorzenia, takie jak choroby serca, płuc, wątroby czy żołądka, mogą powodować ból promieniujący do barku.

W takich przypadkach osteopata może skierować pacjenta do odpowiedniego specjalisty medycznego w celu dalszej diagnostyki i leczenia.

Współpraca z osteopatą może przyczynić się do identyfikacji przyczyn bólu barku, poprawy funkcjonowania stawu barkowego oraz innych powiązanych struktur ciała.

Osteopatia jest podejściem holistycznym, które bierze pod uwagę nie tylko staw barkowy, ale także inne struktury ciała mające wpływ na dolegliwości pacjenta.

10 ciekawostek na temat stawu barkowego

1. Najruchliwszy staw w ciele: Staw barkowy jest najruchliwszym stawem w ciele człowieka. Umożliwia ruchy we wszystkich trzech płaszczyznach: sagitalnej, czołowej i strzałkowej. Pozwala to na wykonywanie ruchów takich jak abdukcja, addukcja, rotacja, zgięcie i wyprost ramienia.
2. Skomplikowana architektura: Staw barkowy składa się z trzech mniejszych stawów (stawu ramienno-łopatkowego, stawu łopatki i mostka oraz stawu ramienno-obojczykowego) oraz 4 głównych mięśni rotatorów (nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, podłopatkowy i mały okrągły), które stabilizują staw.
3. Staw pozwalający na siłę i ruchomość: Bark jest jednocześnie silny i ruchliwy, co pozwala na wykonywanie szerokiej gamy ruchów, takich jak podnoszenie ciężarów czy rzucanie piłką. Ta unikalna cecha sprawia, że bark jest jednocześnie potężnym i elastycznym narządem.
4. Brak bezpośredniego połączenia z tułowiem: Staw barkowy nie ma bezpośredniego połączenia z tułowiem. Staw ramienno-obojczykowy stanowi jedyne połączenie ramienia z tułowiem, przez obojczyk. Pozostałe mięśnie i więzadła utrzymują staw barkowy w odpowiednim położeniu.
5. Staw zawieszony: Staw barkowy jest "zawieszony" na mięśniach i więzadłach, które go otaczają, zamiast być bezpośrednio osadzony w jamie stawowej, jak ma to miejsce w innych stawach. To sprawia, że jest bardziej podatny na urazy, ale także daje mu większy zakres ruchu.
6. Duża liczba powięzi: W rejonie stawu barkowego znajduje się duża liczba powięzi, które łączą i stabilizują mięśnie i stawy. Powięzie te są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania barku, ponieważ wpływają na jego biomechanikę i zakres ruchu.
7. Unikalny układ nerwowy: Staw barkowy jest unerwiony przez splot ramienny, który składa się z pięciu nerwów rdzeniowych (C5-C8 i Th1). Ten układ nerwowy kontroluje ruchy i czucie w barku, ramieniu, przedramieniu i dłoni.
8. Wspólna głowa mięśnia trójgłowego ramienia: Większość mięśni, które poruszają stawem barkowowym, ma swoje własne, odrębne przyczepy. Jednak głowa długa mięśnia trójgłowego ramienia ma unikalną przyczepność, ponieważ łączy się z wyrostkiem haczykowatym łopatki, współdzieląc przyczep z mięśniem czworobocznym. Ta wspólna przyczepność wpływa na siłę i ruchomość stawu barkowego.
9. Przystosowanie do rzucania: Staw barkowy jest przystosowany do efektywnego rzucania przedmiotów na znaczne odległości, co było kluczowe dla przetrwania naszych przodków. Ruch rzucania angażuje wiele mięśni, stawów i więzadeł w celu wytworzenia siły i precyzji.
10. Wysoka częstotliwość urazów: Ze względu na swoją ruchliwość i biomechanikę, staw barkowy jest jednym z najbardziej podatnych na urazy stawów w ciele człowieka. W wyniku tego, ból barku jest jednym z najczęstszych powodów wizyt u lekarza, a problemy ze stawem barkowym mogą wpłynąć na codzienne funkcjonowanie, sport i prace zawodowe.

Te ciekawostki pokazują, jak skomplikowany i niezwykły jest staw barkowy. Jego unikalna struktura, ruchliwość i siła pozwalają na wykonywanie różnorodnych czynności, ale jednocześnie sprawiają, że jest on podatny na urazy i dysfunkcje.

Dawne stare metody leczenia barku

W historii medycyny, metody leczenia bólu barku i urazów stawu barkowego różniły się znacznie od obecnych, bardziej zaawansowanych i opartych na badaniach naukowych podejść.

Praktyki te często były wynikiem braku wiedzy na temat anatomii i fizjologii ciała oraz niewłaściwego zrozumienia przyczyn problemów ze stawem barkowym.

Oto kilka przykładów historycznych metod leczenia barku, które były nieefektywne lub wręcz szkodliwe:

Upuszczanie krwi W przeszłości lekarze często uważali, że nadmiar "złej krwi" mógł powodować ból barku i inne dolegliwości. Przeprowadzano więc krwawienie w celu "oczyszczenia" organizmu. Ta metoda była jednak nie tylko błędna, ale także niebezpieczna, gdyż mogła prowadzić do osłabienia i infekcji.

Przepalanie: Czasami lekarze stosowali przepalanie, czyli przykładanie gorących przedmiotów do skóry w celu spowodowania poparzenia i tworzenia blizn. Wierzono, że ta metoda może pobudzić naturalne procesy gojenia i zmniejszyć ból. W rzeczywistości jednak przepalanie było bolesne i mogło prowadzić do trwałego uszkodzenia tkanek.

Nadrywanie stawu: Stosowano również metody polegające na mechanicznym naciąganiu stawu barkowego, wierząc, że rozciągnięcie tkanek może złagodzić ból i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie stawu. Jednak takie naciąganie mogło powodować dodatkowe uszkodzenia tkanek i zwiększać ból.

Amputacja: W przypadku ciężkich urazów barku, które nie reagowały na inne metody leczenia, lekarze czasami decydowali się na amputację kończyny. Ta drastyczna metoda była jednak stosowana tylko w ostateczności, gdy nie było innych opcji leczenia.

Inne ciekawe artykuły o zdrowiu

Ostroga okiem osteopaty oraz Jak wygląda pierwsza wizyta u osteopaty

Jeśli chcecie zacząć leczyć bark wykorzystując aktualną wiedzę i doświadczenie - zapraszamy do naszego centrum - w którym zajmiemy się Twoim problemem. Link poniżej

Umów wizytę online >> lub Umów wizytę telefonicznie

<< POWRÓT